Bên dưới lớp băng Bắc Cực, trong tấm chăn phủ vô hình của đêm địa cực tháng Giêng, loài cá voi có hàm trên cong như vòng cung (bowhead) – hay còn gọi là cá voi Bắc Cực – thích nhất là ca hát.

Trong khi tiếng hát của cá voi lưng gù từ lâu đã nhận được rất nhiều sự chú ý, họ hàng có “phiến sừng ở hàm” của chúng hóa ra lại còn có khả năng âm nhạc vượt trội. Một nghiên cứu về quần thể cá voi Bắc Cực gần Svalbard phát hiện thấy bài ca du dương của chúng cũng đa dạng như tiếng hót của loài chim vậy. Chính điều này đã giúp chúng trở nên đặc biệt với các quần thể cá voi khác, thậm chí đối với các loài động vật có vú khác.

Bản hợp âm của cá voi

Trong suốt hơn 3 năm, quần thể cá voi Spitsbergen đã phát ra 184 bản nhạc độc đáo . Hầu như vào mùa đông nào, bản xướng âm của chúng cũng được phát lên 24 giờ mỗi ngày. Giáo sư Kate Satfford, tác giả chính của nghiên cứu công bố trên Tạp chí Biology Letter cho biết: “Bảng mẫu tự dành cho cá voi Bắc Cực có thể lên đến vài nghìn chữ cái hay ký tự”. Bên cạnh đó, một nhà nghiên cứu khác của ĐH Washington nói rằng: “Tôi thực sự nghĩ rằng bài hát của cá voi nghe như những bản nhạc cổ điển, rất có trật tự, và thường kéo dài từ 20 đến 30 phút. Một bài hát của cá voi Bắc Cực có thể chỉ kéo dài từ 45 giây đến 2 phút, nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần.”

Cá voi lưng gù thường hát những bài tương tự nhau trong suốt mùa, trong khi cá voi Bắc Cực chỉ hát cùng một bài trong vài giờ hoặc vài ngày trước khi đổi sang bài khác. Những âm thanh này rất phức tạp và đặc biệt, bởi hầu hết các loài động vật có vú đều sở hữu tiếng kêu đặc trưng và ít khi thay đổi. Và mặc dù chúng ta còn hiểu biết rất ít về cá voi Bắc Cực, tác giả cho rằng trong mùa sinh sản, con đực sẽ thực hiện nhiệm vụ ca hát thay cho con cái.

Cá voi lưng gù. Ảnh: BBC

Cá voi lưng gù. Ảnh: BBC

Với sức mạnh có thể phá vỡ lớp băng dày nửa mét và tuổi thọ lên đến 200 năm, cá voi Bắc Cực được xem như một loài ghê gớm. Sở hữu lớp mỡ dày nhất trong số các loại cá voi, quần thể Spitbergen bị săn bắt rất nhiều cho mục đích thương mại từ thế kỷ 17. Sự sụt giảm về số lượng và điều kiện khí hậu khắc nghiệt bên dưới lớp băng khiến loài cá voi này rất ít được nghiên cứu và còn tồn tại nhiều bí ẩn.

Đơn ca

Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ liệu cá voi sẽ chỉ hát một bài suốt đời hay chuyển bài giữa các mùa, bên cạnh việc chưa lý giải được nguyên do của sự đa dạng trong tiếng hát của chúng.

Dù không thể sử dụng băng ghi hình dưới nước để đếm số lượng cá voi thuộc quần thể Spitsbergen, nhưng theo những nghiên cứu trước đây thì có ít nhất 343 con cá voi trong khu vực này. Theo GS Kate Stanfford: “Tất cả những điều cần làm còn lại là dựa vào âm thanh để theo dõi các cá thể và tìm hiểu xem con nào đang hát hợp xướng và vì sao”. Cô nói: “Đó vẫn là một điều bí ẩn rất khó có lời giải. Và thật tuyệt vời khi có thể lắng nghe âm thanh như vậy từ dưới lớp băng ở nơi xa xôi hẻo lánh này”.